Kleinschalige melkveehouderij
Aan basis van de Zuco zuivelketen staat de op zichzelf staande ecologische kringloop van onze kleinschalige melkveehouderij. De grazende koeien verteren op magische wijze de verse grassen en kruiden die groeien op onze bodem. Een bodem vol micro-organismen, schimmels en bacteriën die kort gezegd gevoed worden door de plant en de koeien en als samenhangend geheel gewasgroei mogelijk maken.
Wist u dat de bovenste 30 centimeter bodem van één hectare grasland een gewicht van zo’n 7 volwassen koeien aan bodemleven bevat?
Dankzij o.a. de juiste zuurtegraad, vocht, fotosynthese, stikstof, fosfaat en heel veel mineralen en spoorelementen wordt grasgroei mogelijk gemaakt. Met vier magen is de koe als een van de weinige wezens in staat om hier een zeer waardevol onbewerkt natuurproduct van te maken.
Wist u dat een koe 50 tot 100 liter water per dag drinkt en dit teruggeeft in de vorm van melk en urine en onderdeel blijft van de ecologische kringloop? Een koe gebruikt veel water maar verbruikt dit niet, dit blijft onderdeel van de kringloop…
Wist u dat voornamelijk op basis van een dagelijkse controle van de mest het dieet(rantsoen) wordt bijgestuurd? Dit vraagt om veel vakkennis en gebeurt op basis van kleur, dikte en geur. Het rantsoen wordt o.a. bijgestuurd met koolhydraten, eiwit en vezels uit de beschikbare en gewenste voedermiddelen. Een zogenaamde koeienvlaai is een perfecte analyse en het resultaat van hoe de vertering loopt. Is de mest bijvoorbeeld te dun (veel jong/ kort gras) dan moeten er meer vezels aangeboden worden om de vertering te vertragen. Bij te donkere mest is het eiwit- of suikeraandeel (te) hoog en bij een gele kleur is dit aandeel aan de lage kant of is er een overschot aan koolhydraten als bijvoorbeeld zetmeel (tarwe/ gerst). Door weersinvloeden en grasgroei verloopt de vertering elke dag anders, het is de kunst om tijdig te anticiperen op graslengte en het weer. Door tijdig bij te sturen en te focussen op alle signalen die van belang zijn, worden alle elementen zo goed mogelijk benut en zijn de (ammoniak) emissies en de ecologische footprint het laagst.
Voorbeeld 1: Het is mooi weer, de bodem is droog, het gras is stevig en bevat veel vezels. In dit geval zit er veel suiker (snel verteerbare energie) in vezelrijk gras. Dit gras is moeilijk verteerbaar, de koeien liggen vaak en lang te herkauwen, de mest is dik, geurloos en gemiddeld/ gelig van kleur. Zonder aanvulling is er een eiwit tekort waarmee de melkgift hoogstwaarschijnlijk zal dalen, de koeien sloom zijn en beginnen te groeien (vet). Aanvullingen die in dit geval mogelijk goed van pas zullen komen zijn (eventueel in combinatie): Luzerne (eiwit en snel verteerbaar), veldbonen (eiwit), lijnzaad (eiwit) en Veldbonen (eiwit).
Voorbeeld 2: Na een periode van mooi zonnig weer regent het stevig, de mineralisatie in de bodem komt opgang en de koeienvlaaien/ bemesting regenen mee de bodem in, de grasgroei komt opgang waardoor er veel jong gras ontstaat met veel blad. Dit gras bevat weinig vezels, is donkergroen en bevat enorm veel eiwit. Het frisse en heel smakelijke gras is snel verteerbaar, de koeien eten veel, herkauwen minder en korter, de mest wordt dunner met een sterke geur en donker van kleur. Zonder aanvulling is er een eiwit overschot en door de snelle vertering wordt het voer niet volledig benut waardoor er veel verliezen ontstaan. De melkgift zal snel stijgen maar zonder compensatie zal de koe haar lichaamsreserves hoogstwaarschijnlijk grotendeels weg gaan geven. Aanvullingen die nu hard nodig zijn: Vezelrijk en zéér smakelijk hooi (vertraging vertering) en gerst/ tarwe (koolhydraten), indien nodig is het van belang dat weidegang wordt ingekort zodat er minder gras gegeten wordt en meer hooi op stal.
Wist u dat wij er bewust voor kiezen geen (snij)maisproducten te voeren om het aandeel omega 3 vetzuren in de melk te bevorderen?
De koeien worden tweemaal daags gemolken en grazen ’s zomers dag en nacht in de wei, de melk wordt zoveel mogelijk dagvers verwerkt in de ambachtelijke zuivelbereiding. Naast beweiding wordt van het extensief beheerde grasland de benodigde hoeveelheid wintervoorraad hooi gemaakt.
Wist u dat Luzerne net als klaver en veldbonen een vlinderbloemig gewas is, een bron van eiwit is, de bodem als ware openbreekt en ruim een meter diep wortelt? Wij telen dit gewas in samenwerking met de regionale akkerbouw om de bodemstructuur te verbeteren, stikstof in de bodem te binden en als bron van eiwit voor de koeien. Tevens bindt dit magische gewas veel spoorelementen en mineralen afkomstig uit de voormalige zeebodem. Doordat de plant dit opneemt zijn deze voedingsstoffen organisch gebonden en goed opneembaar door de koe. Via de koe komen deze en nog veel meer essentiële voedingsstoffen in de melk terecht en daarmee in onze zuivelproducten. Naast een fantastische voedingsbron voor de bodem, de koe en uiteindelijk de mens trekken vlinderbloemige gewassen veel insecten als bijen en vlinders aan. Nadeel van luzerne is dat beweiding geen succes is en alleen voederwinning mogelijk is.
Uiteindelijk ontkomen de dubbeldoel koeien niet aan een veelal gepland einde, ook de ruim 200 kilogram hoeveelheid vlees per koe is een belangrijk onderdeel van de ecologische kringloop. De dubbeldoel rassen waaronder het oorspronkelijke Fries Hollandse Rundvee en het MRIJ zijn inheemse rassen en zeer geschikt voor melkproductie met een prachtige restwaarde. Tevens zijn deze rassen goed in staat om met een zo hoog mogelijk aandeel ruwvoer (grassen, kruiden, klavers en luzerne) melk te produceren.
Als het einde is gekomen worden de koeien met eigen kleinschalig vervoer naar de slager gebracht en uit respect voor het leven tot de laatste adem bijgestaan. De koe wordt ambachtelijk uitgebeend en uitgesneden, al het vlees komt retour en komt met respect voor de koe en de boer op wenselijke wijze in de humane voedingsketen terecht.
Via de mail kunt u aangeven of u op de hoogte gehouden wilt worden van een slachtmoment om voor dit exclusieve vlees in aanmerking te komen.
Ondanks de beste verzorging, gezonde voeding en (stal)hygiëne kunnen net als bij mensen ziekteverwekkers als virussen en bacteriën toeslaan en een koe (ernstig) ziek maken. In samenspraak met de dierenarts wordt voor een specifiek geval een behandelplan opgesteld en gedaan wat nodig is om de koe te genezen. Indien curatief voor antibiotica wordt gekozen wordt de melk volgens de wettelijke wachttermijn gesepareerd en vernietigd. Uiteraard wordt er preventief alles aan gedaan om inzet van medicatie te voorkomen.
Alle producten zijn gegarandeerd vrij van medicinale stoffen zoals bijvoorbeeld antibiotica's. Gedurende 2020 is bij de koeien nog geen gebruik gemaakt van medicatie.
Klik hier voor stap 2: Ambachtelijke Zuivelbereiding.
Je bent wat je eet
Net als voor mensen geldt dat zeker voor onze koeien, met een gemiddelde melkproductie van zo’n 20 liter per dag, bestaat het dieet van onze koeien voor zo’n 90% uit vers gras, hooi, kruiden, klaver en luzerne. Door de koeien te voeren op de samenstelling van de melk en niet op productiehoeveelheid, liggen de gehaltes vet en eiwit hoog en bevat de melk in verhouding veel omega 3 vetzuren.
De koe is veel energie nodig voor levensonderhoud, groei en afgifte van melk. Het is belangrijk dat ze net zoveel energie krijgt dan ze verbruikt en in de juiste verhouding (koolhydraten en eiwit). De dagelijkse energiebehoefte kan niet volledig van het extensief beheerde grasland worden gehaald en wordt tweemaal daags tijdens de melkbeurt ter compensatie van het gras aangevuld.
De aanvulling bestaat uit o.a. luzerne, gerst, graan, veldbonen, lijnzaad en raapschroot en wordt op lijnzaad en raapschroot na (Duitsland) regionaal geteeld en voornamelijk binnen de eigen circulaire keten.
